Debian İşletim Sistemi Nedir?

Linux ve Pardus açık kaynak kodlu işletim sistemidir bunu biliyorsunuz ve aynı zamanda bazı sistemlerde Debian gibi linux tabanını kullanmaktadır. Debian, 1993 yılında başlatılmış, dünyanın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Linux, GNU/Hurd gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian aynı zamanda; Mepis, Ubuntu, Knoppix, Linux Mint, Xandros, Elive, Parsix ve Pardus gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir.

Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte i386, AMD64, PowerPC, SPARC, DEC Alpha, ARM, MIPS, HPPA, S390, IA-64 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanı sıra Debian’ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi’nin bulunmasıdır.

1993 yılında Purdue Universitesi’nde bir öğrenci olan Debian’in kurucusu Ian Murdock ; “Debian Manifesto” isimli yazısında Debian’ın misyon ve felsefesini anlatmıştır. Bu doğrultuda Debian, İnternet üzerindeki ilk demokratik topluluklardan birini temsil etmektedir. 1996yılında Ian Murdock’in yeri Bruce Perens’e geçerken; Ian Murdock halen Debian içerisinde görevlerine devam etmektedir.

“Debian” adı, Ian Murdock’ın sevgilisi Debra’nın Deb’i ve Ian’ın ismi yan yana getirilerek oluşturulmuştur.

Debian’da, kendine özgü bir paket (uygulamalar) biçemi olan .deb kullanılmaktadır. Paket yönetimi için alt seviyede dpkg ve buna eşlik eden bir dizi araçla birlikte, daha üst seviyede APT denilen gelişkin bir paket yönetim sistemi de mevcuttur. İstenilen bir paketin, bağımlı olduğu diğer paketlerle birlikte İnternet veya CD-ROM gibi ortamlar üzerindeki paket arşivlerinden otomatik olarak kurulumuna imkân veren APT sistemini, apt-get adında basit bir komut satırı istemcisiyle veya ncurses tabanlı bir metin arayüzü sunandselect, aptitude veya GTK+ tabanlı bir grafik kullanıcı arayüzü sunan synaptic gibi uygulamalarla kullanmak mümkündür.

Debian’ın, on binlerce derlenmiş paket içeren zengin paket depoları sayesinde, belirli bir uygulamayı kurmak veya kurulan bir paketi yeni sürüme yükseltmek oldukça basittir. İnternet üzerindeki paket depoları dünyanın çeşitli konumlarında yansılanmaktadır. apt-spy,netselect-apt gibi araçlarla bulunduğunuz konuma en yakın depoyu seçmek ve bu suretle sistemi ağ üzerinden sürekli güncel durumda tutmak mümkün olmaktadır.

Debian’ın, ihtiyacınıza uygun kurulum kalıp dosyasını, yazılımın web sitesindeki Edinme bölümünden temin edebilirsiniz. Debian’ın, farklı mimarilere yönelik çeşitli kalıp dosyaları bulunmaktadır. Debian’ın web sitesinde bu kalıplardan amd64 seçeneği 64-bit işlemciye sahip (AMD veya Intel marka olması farketmez) bilgisayara yöneliktir. i386 seçeneği ise 32-bit işlemciye sahip (AMD veya Intel marka olması farketmez) bilgisayara yöneliktir.

Debian 4.0 etch sürümü ile kurulumuna grafiksel arayüzü (DI: Debian Installer) eklemiştir. Yazı ve grafik ortamında basit kurulum seçeneğinin yanında gelişmiş kurulum seçenekleri mevcuttur. Debian CD’sini (veya DVD) ilk kez kurmak istedğinizde doğrudan giriş (enter) tuşuna basarsanız metin tabanlı basit kurulum seçeneği ile kuruluma başlarsınız. Grafiksel kurulum gibi diğer kurulum seçeneklerine ulaşmak için önce F1 tuşuna sonra F3 tuşuna basılmalıdır. Bu sayede şu dört kurulum seçeneği karşınıza gelir: install, installgui, expert, expertgui. GNU/Linux’a yeni başlayan veya GNU/Linux’ta fazla tecrübesi olmayan kullanıcıların kurulumlarını install veya installgui seçeneği ile yapması önerilir. Kurulum süresi yüklediğiniz paketlere ve bilgisayarınızın hızına bağlı olarak değişecektir.